Giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa đặc biệt quan trọng

Báo cáo của Bộ Tài chính tại Phiên họp Chính phủ với các địa phương vừa qua cho thấy, hết tháng 10/2025, cả nước đã giải ngân 491.043,3 tỷ đồng, đạt 54,4% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, vốn ngân sách trung ương đạt 39,3%, vốn ngân sách địa phương đạt 68%. So với cùng kỳ năm 2024, tỷ lệ giải ngân tăng 3,5 điểm phần trăm, tương ứng tăng thêm gần 145.000 tỷ đồng. Đây là con số đáng khích lệ trong bối cảnh khối lượng vốn đầu tư công năm 2025 được giao cao nhất từ trước tới nay.

Để đạt được kết quả tích cực này nhờ sự chỉ đạo xuyên suốt của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Đặc biệt, tại các phiên họp Chính phủ thường kỳ, đầu tư công luôn là nội dung trọng tâm; Thường trực Chính phủ đã tổ chức 4 hội nghị trực tuyến với các Bộ, ngành, địa phương để thúc đẩy giải ngân. Thủ tướng ban hành 8 Chỉ thị, Công điện và nhiều văn bản chỉ đạo, đồng thời cử các đoàn công tác đến địa phương tháo gỡ khó khăn cho từng dự án. Nhiều cơ chế, chính sách mới cũng được hoàn thiện, tạo hành lang pháp lý thông thoáng hơn cho đầu tư công.

Đặc biệt, Nghị định số 254/2025/NĐ-CP quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công được ban hành đã rút ngắn đáng kể thời gian thanh toán vốn chỉ còn tối đa 2 ngày làm việc thay vì 3 ngày như trước. Thủ tục hồ sơ được cắt giảm tới 33%, giảm 70% khối lượng giấy tờ giao dịch.

Theo đánh giá của Cục Thống kê, kết quả thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm nay đạt mục tiêu 8%. Song khối lượng vốn đầu tư công cần thực hiện trong 2 tháng cuối năm còn lớn và đây lại là thời điểm thường xảy ra mưa bão sẽ làm gián đoạn công tác thi công. Ngoài ra, công tác giải phóng mặt bằng của nhiều dự án bị kéo dài; khâu chuẩn bị, lựa chọn nhà thầu, hoàn thiện các thủ tục đầu tư, năng lực về thẩm định, kiểm tra, giám sát, thi công còn hạn chế.

Bên cạnh đó, giá vật tư tăng cao, có tình trạng khan hiếm nguồn cung một số loại vật liệu xây dựng như cát xây… Đặc biệt, từ tháng 7, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng ảnh hưởng đến tiến độ một số dự án. Các yếu tố này đã ảnh hưởng nhất định đến tiến độ chung của nguồn vốn đầu tư công năm nay

Cần giải pháp mạnh trong chặng nước rút

Tuy đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, nhưng nhìn tổng thể, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công vẫn chậm hơn kỳ vọng. Chính vì thế, chặng cuối cùng của năm 2025 đang đặt ra yêu cầu cấp bách phải giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công. Mục tiêu này không chỉ nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn mà còn là động lực then chốt để giữ đà tăng trưởng kinh tế, củng cố niềm tin của doanh nghiệp và người dân. 

Để đạt được kế hoạch, Bộ Tài chính đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai mạnh mẽ hơn nữa các biện pháp. Trước hết, xác định thúc đẩy đầu tư công là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, là thước đo năng lực, trách nhiệm và đạo đức công vụ của cán bộ. Thực hiện nguyên tắc “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả; gắn kết quả giải ngân với công tác thi đua, khen thưởng và kỷ luật.

Cùng với đó, các địa phương phải kiện toàn bộ máy sau sáp nhập, phân công cán bộ có năng lực chuyên môn, bảo đảm hoạt động thông suốt của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Với công tác giải phóng mặt bằng, các bộ, ngành, địa phương cầu ưu tiên bố trí đủ vốn cho bồi thường, tái định cư, không để dự án phải chờ mặt bằng. Các tổ chức chính trị, xã hội cần vào cuộc mạnh mẽ hơn trong tuyên truyền, vận động người dân đồng thuận.

Đồng thời, các bộ, cơ quan ngang bộ cần rà soát, tổng hợp và kiến nghị tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách trong quá trình thực hiện, đảm bảo nguồn vốn được giải ngân đúng tiến độ và hiệu quả.

Trong bối cảnh khối lượng công việc còn lớn, thời gian còn lại không nhiều, việc tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công được xem là đòn bẩy quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo động lực phát triển hạ tầng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Đây cũng chính là thước đo năng lực quản trị, trách nhiệm và hiệu quả điều hành của từng bộ, ngành, địa phương trong nỗ lực phục hồi và phát triển kinh tế đất nước.