Thực tiễn cho thấy, muốn giảm nghèo nhanh, bền vững, người dân phải có nhà ở để an cư và thoát nghèo. Khởi xướng từ cuối năm 2023, với những chỉ đạo đột phá, tinh thần thần tốc, quyết liệt, Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước đã hoàn thành mục tiêu về đích trước 5 năm so với mục tiêu đặt ra ban đầu, tạo bước tiến quan trọng trong công tác giảm nghèo bền vững.
Trở lại năm 2023, thời điểm này, bên cạnh những thành tựu đã đạt được trong công tác hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo, thống kê cho thấy trên cả nước vẫn còn gần 400.000 căn nhà tạm, nhà dột nát chưa đảm bảo “3 cứng” (nền cứng, khung - tường cứng, mái cứng), thiếu hụt về chất lượng, nhiều gia đình vẫn còn phải sống trong những căn nhà đơn sơ, tạm bợ, không đảm bảo an toàn.
Để tập trung nguồn lực hỗ trợ, thống nhất trong công tác chỉ đạo, triển khai giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc, sớm hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát, cuối năm 2023, Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 42-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, nâng cao chính sách xã hội, trong đó đặt ra mục tiêu đến năm 2030 sẽ xóa bỏ hoàn toàn tình trạng nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, khí hậu.
Ngày 13/4/2024, Chính phủ phối hợp cùng với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động Phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” trong năm 2025. Tới ngày 5/10/2024, trong Chương trình “Mái ấm cho đồng bào tôi”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phát động 450 ngày đêm cao điểm xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước, đặt mục tiêu hoàn thành Chương trình nhanh hơn, trước ngày 31/10/2025.
Tuy nhiên, nhân thấy thời cơ có thể kết thúc sớm, Thủ tướng Chính phủ quyết định chỉ đạo với tinh thần thần tốc, quyết liệt hơn nữa để rút ngắn hoàn thành Chương trình trước ngày 31/8/2025, đúng vào dịp Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công (19/8/1945-19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025).
Với tinh thần triển khai quyết liệt, thần tốc, vượt qua muôn vàn khó khăn cùng với nhiều cách làm hay, sáng tạo của các địa phương, Chương trình đã hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước về đích trước 5 năm 4 tháng so với mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.
Theo đó, đến tháng 8/2025, tất cả các địa phương đã khởi công và hoàn thành 100% số nhà cần hỗ trợ cho cả 3 nhóm đối tượng, gồm: hỗ trợ nhà ở đối với hộ gia đình người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ hoàn thành vào ngày 24/7/2025; hỗ trợ nhà ở từ 2 Chương trình mục tiêu quốc gia và hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ khó khăn, với tổng số nhà xây mới và sửa chữa được khởi công và hoàn thành là 334.234 căn, trong đó, xây mới 255.310 căn và sửa chữa 78.924 căn, đảm bảo "3 cứng" (mái cứng, tường cứng, nền cứng) với 12 mẫu nhà phù hợp điều kiện từng nơi.
Tổng nguồn kinh phí huy động thực hiện xóa nhà tạm, nhà dột nát khoảng 24.761,596 tỷ đồng; 2.738.754 ngày công lao động với 454.318 lượt người hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở trên phạm vi cả nước.
Đây được coi là một công trình quốc gia đặc biệt, mở ra bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực giảm nghèo bền vững, giúp hàng trăm nghìn hộ dân có mái nhà vững chãi, an cư lạc nghiệp.
Với tinh thần thần tốc, quyết liệt và những chỉ đạo đột phá để “về đích” trước hạn, chương trình không chỉ giải quyết vấn đề nhà ở mà còn góp phần tạo động lực, nâng cao chất lượng đời sống, thúc đẩy người dân tự tin vươn lên thoát nghèo, từng bước cải thiện các điều kiện kinh tế - xã hội tại nhiều địa phương.
Một số địa phương tiêu biểu có thể kể đến như: tỉnh Nghệ An đã hoàn thành mục tiêu với 20.802 căn nhà được xây mới, sửa chữa, đạt 100% nhu cầu rà soát; với tổng nguồn lực huy động hơn 3.000 tỷ đồng và hàng triệu ngày công.
Đặc biệt, tiến độ được đẩy nhanh hơn kể từ khi Trung ương phát động chương trình, trong vòng gần 1 năm đã xây dựng, sửa chữa thêm 10.716 căn hơn tổng số nhà thực hiện của gần 2 năm trước.
Cùng với Nghệ An, phong trào xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước đã lan tỏa mạnh mẽ, với nhiều địa phương khác cũng ghi dấu ấn bằng tốc độ triển khai vượt bậc, hiệu quả cao và chất lượng vượt chuẩn.
Tại Lào Cai, Cao Bằng, Thái Nguyên, Tây Ninh…, mỗi tỉnh đều có những con số ấn tượng, phản ánh quyết tâm “về đích” trước hạn, huy động đồng bộ nguồn lực từ ngân sách, doanh nghiệp và cộng đồng. Những thành công này không chỉ giúp hàng trăm nghìn hộ dân ổn định cuộc sống, mà còn tạo động lực lan tỏa, trở thành minh chứng sống động cho tinh thần “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”.
Cao Bằng cũng là tỉnh đi đầu xóa nhà tạm, nhà dột nát. Theo báo cáo, giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Cao Bằng thực hiện hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho 19.067 hộ nghèo, hộ cận nghèo và gia đình chính sách với tổng kinh phí thực hiện trên 955 tỷ đồng, hoàn thành 100% nhu cầu của người dân.
Trong đó, xây mới trên 13.700 nhà; sửa chữa trên 5.300 nhà và 26 nhà lắp ghép. Ngoài ra, toàn tỉnh huy động nhiều nguồn lực xã hội hóa hỗ trợ thêm 401 nhà với tổng kinh phí gần 18 tỷ đồng.
Riêng trên địa bàn Lào Cai (cũ), tỉnh đã hoàn thành 100% kế hoạch hỗ trợ 10.707 căn nhà cho hộ nghèo và cận nghèo gồm 7.352 căn xây mới và 3.355 căn sửa chữa, về đích sớm gần ba tháng so với mốc 31/8 được giao với tổng kinh phí thực hiện chương trình lên tới hơn 1.087 tỷ đồng.
Đáng chú, không chỉ là tiến độ "thần tốc", điểm ấn tượng nhất của chương trình còn ở chất lượng và giá trị thực tế vượt xa quy định. Trung bình mỗi căn nhà được hỗ trợ xây mới tại địa phương có giá trị khoảng 154 triệu đồng, gấp hơn 2,5 lần mức hỗ trợ từ ngân sách trung ương (60 triệu đồng/hộ khi xây dựng mới). Đối với nhà sửa chữa, mức đầu tư trung bình cũng lên tới 59 triệu đồng, gần gấp đôi mức hỗ trợ theo quy định (30 triệu đồng/hộ khi sửa chữa).
Tại Thái Nguyên, sau sáp nhập, toàn tỉnh có 1.072 căn nhà tạm bợ, xuống cấp cần được cải tạo, chủ yếu nằm trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn (cũ). Với sự chỉ đạo quyết liệt, tính đến ngày 8/8/2025, toàn bộ 1.072 căn nhà đã được khởi công xây dựng và hỗ trợ, góp phần đưa tổng số 6.953/6.953 hộ có nhà mới về đích 100% kế hoạch.
Không dừng lại ở đó, với sự đồng lòng của doanh nghiệp, nhà hảo tâm và Nhân dân, đến ngày 24/8/2025 tỉnh còn hỗ trợ thêm 469 hộ ngoài danh sách, nâng tổng số lên 7.422/6.953 hộ, đạt 106,7% kế hoạch.
Tây Ninh cũng là điểm sáng trong công tác xoá nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo. Từ tháng 8/2024 đến khi hoàn thành chương trình, toàn tỉnh đã hỗ trợ xây mới, sửa chữa 924 căn nhà.
Trong đó, tại khu vực tỉnh Tây Ninh (trước sáp nhập), có 594 căn được hỗ trợ, mức hỗ trợ là 90 triệu đồng/căn xây mới và 40 triệu đồng/căn sửa chữa. Tại khu vực tỉnh Long An (trước sáp nhập) đã hoàn thành 330 căn, mức hỗ trợ dao động từ 40-80 triệu đồng mỗi căn.
Thể hiện trách nhiệm của ngành Tài chính trong công tác an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững, Bộ Tài chính đã ban hành kế hoạch triển khai cụ thể, huy động sự vào cuộc đồng bộ của các đơn vị trong toàn Ngành.
Ngay sau khi kế hoạch được ban hành, các đơn vị trong ngành Tài chính đã chủ động tham mưu, xây dựng và triển khai các chính sách tài chính phù hợp, góp phần thực hiện hiệu quả các Chương trình Mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2021-2030.
Năm 2024, Bộ Tài chính đã tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các văn bản quan trọng như Nghị quyết số 109/NQ-CP và Quyết định số 656/QĐ-TTg về thành lập “Quỹ cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo”.
Đồng thời, Bộ Tài chính cũng thành lập Ban Quản lý Quỹ và ban hành Công văn số 14579/BTC-CST ngày 31/12/2024 hướng dẫn kịp thời việc chi hỗ trợ thông qua Quỹ Vì người nghèo.
Triển khai trên thực tế, Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương hỗ trợ xóa 500 căn nhà tạm tại huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La; đồng thời tổ chức các hoạt động hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà tình nghĩa tại nhiều địa phương khác.
Trong thời gian qua, Công đoàn Bộ Tài chính cũng đã phát huy vai trò tích cực, hỗ trợ kinh phí xây dựng khoảng 100 ngôi nhà tình nghĩa, mái ấm công đoàn cho đoàn viên và hộ gia đình chính sách.
Đặc biệt, các đơn vị trong Ngành đã tích cực vận động cán bộ, công chức và doanh nghiệp trực thuộc tham gia phong trào. Tiêu biểu, toàn Ngành đã huy động nguồn lực để hỗ trợ xây mới và sửa chữa nhà cho 141 hộ nghèo, cận nghèo tại tỉnh Điện Biên, cũng như hỗ trợ các gia đình người có công tại tỉnh Lào Cai bị thiệt hại do bão Yagi xây dựng lại nhà ở.
Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết chương trình và phong trào thi đua Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước ghi nhận và biểu dương thành tích hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước.
Tuy nhiên, Thủ tướng nhấn mạnh, đây mới chỉ là một khâu quan trọng trong chính sách xã hội. Điều cốt lõi vẫn là tiếp tục đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, tạo việc làm, sinh kế, không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống và đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân, khuyến khích người dân thoát nghèo bền vững, tiến đến làm giàu, vươn lên từ "bàn tay, khối óc, mảnh đất, khung trời, cửa biển", vượt lên chính mình, làm giàu chính đáng cho mình và đóng góp cho xã hội.
Đối với 334.234 hộ đã được hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát, Thủ tướng cho biết, đây mới chỉ là nền tảng bước đầu để "an cư", thời gian tới cần tiếp tục hỗ trợ để các hộ này để "lạc nghiệp", phấn đấu đến năm 2030 Việt Nam cơ bản không còn hộ nghèo theo tinh thần Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 23/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giảm nghèo bền vững đến năm 2030.
Thủ tướng cũng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương quán triệt chủ trương của Đảng về sử dụng ngân sách nhà nước là nguồn lực chủ yếu, nền tảng trong bảo đảm an sinh xã hội đi cùng với huy động nguồn lực xã hội, nhất là trong đào tạo nghề, giải quyết sinh kế, việc làm cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số.
Đồng thời, gắn trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết sinh kế, việc làm, y tế, giáo dục, nhà ở..., trước hết là đối với những hộ được hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát.
10:30 13/11/2025