Với cách làm sáng tạo, minh bạch và sát thực tiễn, tỉnh Lào Cai đã trở thành điểm sáng trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 (Chương trình 1719). Những bản làng từng khó khăn nay đổi thay diện mạo, đường làng khang trang, đời sống người dân ngày một ấm no, hạnh phúc. Thành quả đó không chỉ khẳng định hiệu quả của Chương trình 1719 mà còn tiếp thêm động lực để Lào Cai hướng tới mục tiêu không còn hộ nghèo vào năm 2030.

Với phương châm “làm đến đâu chắc đến đó, ưu tiên nơi khó trước”, Chương trình 1719 đã và đang thổi luồng sinh khí mới vào đời sống người dân vùng cao.

Những năm qua, diện mạo vùng đồng bào dân tộc tại Lào Cai đã thay đổi rõ rệt, tạo bước tiến mạnh mẽ cả về hạ tầng, sinh kế và đời sống tinh thần. Điển hình là thôn Thác Tiên - nơi từng đối mặt với rất nhiều khó khăn, nay đã trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế. Cả thôn có hơn 230 hộ dân thì chỉ còn 4 hộ nghèo, chủ yếu do bệnh tật, không còn khả năng lao động. Đường giao thông được bê tông hóa đến từng ngõ xóm, những ngôi nhà khang trang thay thế mái nhà tranh xiêu vẹo trước kia.

Gia đình ông La Tài Quan là minh chứng sống động cho sự đổi thay này. Sở hữu 50 ha quế, mỗi năm ông xuất bán mang về 2 – 3 tỷ đồng. Ông Quan chia sẻ: “Trước đây, tôi chưa quan tâm phát triển kinh tế nên cái đói cứ bám mãi. Nhưng từ khi gắn bó với cây quế, cuộc sống đã ấm no, hạnh phúc hơn”.

Hầu hết hộ dân trong thôn đều trồng quế, hộ ít cũng 1 – 2 ha, hộ nhiều lên tới 50 – 100 ha, thu về hàng tỷ đồng mỗi năm. Các gia đình như Đặng Nho Quyên, Đặng Nho Vượng nay đều trở thành những hộ khá giả, góp phần đưa cả thôn vươn lên mạnh mẽ.

Không chỉ dừng lại ở phát triển sản xuất, Chương trình 1719 còn trực tiếp hỗ trợ người dân xây dựng nhà ở. Ông Giàng A Sinh ở thôn Tấu Dưới, xã Trạm Tấu xúc động khi được nhận bàn giao ngôi nhà gỗ kiên cố trị giá hơn 250 triệu đồng. Trong đó, Chương trình và nguồn lực của Tỉnh hỗ trợ 60 triệu, Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay 40 triệu, phần còn lại do gia đình và người thân đóng góp. Ngôi nhà chắc chắn, phù hợp phong tục truyền thống của đồng bào Mông không chỉ giúp gia đình ông an cư mà còn là động lực để ông Sinh yên tâm phát triển sản xuất, phấn đấu thoát nghèo.

Ngay từ khi bắt tay triển khai Chương trình 1719, Lào Cai đã chủ động kiện toàn bộ máy chỉ đạo, quản lý; ban hành đầy đủ, kịp thời các cơ chế, chính sách phù hợp với thực tiễn. Đây là nền tảng để tỉnh nhanh chóng đưa nguồn lực đến đúng địa chỉ, phát huy hiệu quả cao.

Sự thay đổi không chỉ nằm ở hạ tầng, mà còn trong cách người dân nghĩ và làm. Từ chỗ trông chờ vào hỗ trợ, bà con nay chủ động tham gia vào các mô hình kinh tế, mạnh dạn áp dụng tiến bộ kỹ thuật, mở rộng sản xuất hàng hóa. Cây quế, thảo quả, dược liệu… trở thành sản phẩm chủ lực, tạo sinh kế bền vững cho đồng bào.

Cùng với phát triển kinh tế, tỉnh Lào Cai còn chú trọng đến văn hóa – xã hội, nhất là lĩnh vực giáo dục, coi đây là “chìa khóa” để thoát nghèo. Hiện toàn tỉnh có 17 trường phổ thông dân tộc nội trú, 175 trường dân tộc bán trú, 147 trường phổ thông có học sinh bán trú.

Nhiều ngôi trường được đầu tư hiện đại, trở thành điểm sáng giáo dục ở vùng cao. Trong giai đoạn vừa qua, gần 8.000 người dân được xóa mù chữ, mở ra cơ hội mới trong việc tiếp cận tri thức và nghề nghiệp.

Đến thăm Trường PTDT Nội trú THCS & THPT Bắc Hà, dễ dàng cảm nhận được sự thay đổi. Những dãy phòng học, phòng ở bán trú khang trang, những bữa cơm đủ dinh dưỡng, những cuốn sách mới đã và đang nuôi dưỡng ước mơ, khát vọng vươn lên của thế hệ trẻ vùng cao.

Không chỉ mang lại kết quả trước mắt, quá trình triển khai Chương trình 1719 tại Lào Cai còn giúp tỉnh đúc rút nhiều bài học kinh nghiệm quý báu:

Thứ nhất, phải công khai, minh bạch, có sự giám sát của người dân để chính sách đến đúng đối tượng.

Thứ hai, cần linh hoạt trong cách tiếp cận. Thay vì chỉ trông chờ quỹ đất công, Lào Cai đã chuyển sang hỗ trợ “hợp thức hóa” quyền sử dụng đất ngay tại nơi ở hiện hữu. Cách làm này giúp hàng nghìn hộ dân yên tâm sinh sống, ổn định lâu dài.

Thứ ba, đa dạng hóa mô hình cấp nước sinh hoạt, phù hợp từng địa hình: vùng thấp dùng công trình tập trung, vùng cao phân tán thì có bể chứa, còn vùng suối thì lắp đường ống dẫn.

Thứ tư, phát huy vai trò cộng đồng trong quản lý, vận hành công trình, giảm chi phí duy tu, đồng thời tạo sự gắn kết, trách nhiệm chung của người dân với công trình.

Những kinh nghiệm trên không chỉ giúp Lào Cai triển khai hiệu quả Chương trình trong giai đoạn vừa qua, mà còn là cơ sở để tỉnh tiếp tục nhân rộng, nâng cao chất lượng thực hiện trong thời gian tới.

Điều quan trọng hơn cả là Chương trình 1719 đã góp phần làm thay đổi tư duy, khơi dậy niềm tin và khát vọng vươn lên của đồng bào các dân tộc Lào Cai. Từ chỗ “có Nhà nước lo”, nay bà con đã ý thức được rằng chính mình mới là chủ thể của công cuộc thoát nghèo, xây dựng đời sống ấm no, hạnh phúc.

Bước sang giai đoạn 2026 – 2030, tỉnh Lào Cai xác định tiếp tục huy động mạnh mẽ các nguồn lực, phát huy nội lực của người dân, đồng thời tranh thủ sự hỗ trợ từ Trung ương và cộng đồng doanh nghiệp. Tỉnh đặt mục tiêu cao: cơ bản không còn hộ nghèo vào năm 2030, từng bước thu hẹp khoảng cách phát triển giữa vùng đồng bào DTTS, miền núi với vùng thuận lợi.

Chặng đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức, nhưng những kết quả đạt được trong giai đoạn 2021 – 2025 đã tạo nền tảng vững chắc để Lào Cai tự tin bước tiếp. Câu chuyện thành công ở những bản làng như Thác Tiên, Trạm Tấu, hay hình ảnh những lớp học vùng cao rộn tiếng cười học trò là minh chứng rõ ràng nhất cho sức sống của Chương trình 1719.

Không chỉ là những con số, công trình hay chính sách, thành quả lớn nhất chính là sự thay đổi trong nhận thức và cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Đó cũng chính là ý nghĩa sâu xa và bền vững nhất của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi mà Lào Cai đã và đang kiên trì thực hiện.

22:41 27/09/2025