Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, xuất khẩu đang trở thành “mũi tên chủ lực” giúp Việt Nam giữ đà tăng trưởng. Với mục tiêu tăng 12% trong năm 2025, con tàu xuất khẩu cần tăng tốc vượt sóng bằng những cú hích chiến lược: Mở rộng thị trường, tận dụng FTA, nâng cao giá trị và năng lực cạnh tranh - để vững vàng “về đích” trong chặng nước rút.

Giữa bối cảnh thế giới đầy biến động, nơi cạnh tranh địa - chính trị ngày càng căng thẳng, xung đột thương mại leo thang và các chính sách bảo hộ trỗi dậy mạnh mẽ, chuỗi cung ứng toàn cầu đang liên tiếp chịu những cú sốc lớn. Từ chiến tranh khu vực đến khủng hoảng vũ trang, tất cả đang đẩy nền kinh tế toàn cầu lún sâu vào vòng xoáy suy thoái, thậm chí có nguy cơ khủng hoảng toàn diện. Trong cơn sóng dữ ấy, kinh tế Việt Nam vẫn đang kiên cường chèo lái, giữ được nhịp tăng trưởng ổn định trong suốt 8 tháng đầu năm 2025.

Tốc độ tăng trưởng đều đặn từ 2,2 - 2,4% mỗi tháng là kết quả không dễ dàng có được trong thời điểm khó khăn hiện nay. Tuy nhiên, áp lực đang ngày một lớn hơn, khi mục tiêu tăng trưởng cả năm 2025 được đặt ra ở mức 8,3 - 8,5%, mở đường cho giai đoạn bứt phá hai con số từ năm 2026.

Thời gian còn lại của năm không nhiều, trong khi yêu cầu ngày càng khắt khe. Trong bối cảnh đó, xuất khẩu trở thành “mũi tên chủ lực” - không chỉ để giữ đà tăng trưởng, mà còn là cú hích, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững trong dài hạn.

Theo ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, chỉ tiêu Chính phủ giao cho ngành Công Thương năm nay không chỉ lớn, mà còn chứa đựng rất nhiều kỳ vọng: Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa phải tăng 12%, xuất siêu đạt khoảng 30 tỷ USD. Đây không chỉ là những con số đơn thuần, mà là cam kết cho sự chủ động hội nhập, tận dụng tối đa các FTA và tăng cường năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam trong sân chơi toàn cầu.

Bức tranh thương mại 8 tháng đầu năm 2025 đang phần nào cho thấy ánh sáng hy vọng, khi tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đã đạt gần 305 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước. Một kết quả rất đáng ghi nhận trong bối cảnh nền kinh tế thế giới vẫn còn nhiều bất định.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn phụ thuộc nặng nề vào khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), trong khi nhiều ngành hàng thế mạnh như gạo, chè, rau quả lại sụt giảm kim ngạch - gióng lên hồi chuông cảnh báo về nhu cầu cấp thiết phải tái cơ cấu sản xuất, nâng cao giá trị chế biến và chất lượng sản phẩm.

Cũng theo ông Vũ Bá Phú, kiên định với mục tiêu đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và nguồn cung nhập khẩu chính là "chìa khóa" giúp giữ vững và nâng cao vị thế xuất khẩu của Việt Nam. Trong đó, hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần phát huy hơn nữa vai trò “cầu nối” giữa thị trường quốc tế và doanh nghiệp trong nước, không chỉ cung cấp thông tin, mà còn chủ động kết nối, giới thiệu nhà nhập khẩu, nhà phân phối, tận dụng các FTA như CPTPP, EVFTA, RCEP.

Đồng hành với tinh thần đó, các hiệp hội ngành hàng như dệt may, da giày, điện tử… đều chung quan điểm rằng, phải đa dạng hóa thị trường, giảm dần phụ thuộc vào các thị trường truyền thống. Những giải pháp cụ thể đã được đưa ra như tăng cường sản xuất nguyên phụ liệu trong nước, phát triển công nghiệp hỗ trợ, cải tiến cơ chế chính sách để thu hút đầu tư và mở rộng sản xuất. Điểm mấu chốt không chỉ là sản lượng, mà là chất lượng, mẫu mã, thương hiệu - những yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã nhấn mạnh vai trò then chốt của các hiệp hội ngành hàng như một “cầu nối” giữa Nhà nước và doanh nghiệp. Các hiệp hội không chỉ cần xây dựng kế hoạch xúc tiến phù hợp với năng lực doanh nghiệp, mà còn phải dẫn dắt hội viên mở rộng sang các thị trường tiềm năng như Đông Âu, châu Phi, Nam Á - nơi Việt Nam còn nhiều dư địa để khai thác.

Đồng thời, các hiệp hội phải nâng cao khả năng phân tích, chia sẻ thông tin về thị trường, chính sách thương mại và các rào cản kỹ thuật; hỗ trợ doanh nghiệp trong phòng vệ thương mại, điều chỉnh chiến lược, xây dựng thương hiệu, bao bì, mẫu mã phù hợp thị hiếu từng thị trường mục tiêu. Sự chủ động này sẽ tạo nên thế đứng vững chắc hơn cho hàng Việt Nam trên chuỗi bán lẻ toàn cầu.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng yêu cầu hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài phải phát huy vai trò tiên phong. Không chỉ dừng ở việc báo cáo tình hình thị trường, các Thương vụ phải trực tiếp đưa ra khuyến nghị chính sách, đề xuất giải pháp và hỗ trợ doanh nghiệp xử lý đơn hàng bị đình trệ, khơi thông rào cản và thúc đẩy xuất khẩu theo từng nhóm thị trường - từ nhóm tăng trưởng âm đến nhóm tăng trưởng cao - mỗi khu vực đều có chiến lược và chỉ tiêu riêng.

Về phía doanh nghiệp, Bộ trưởng kêu gọi tinh thần chủ động tham gia vào hệ sinh thái xúc tiến thương mại số, đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ xanh, truy xuất nguồn gốc và đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Các địa phương cũng cần tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực nông - thủy sản. Cần đẩy mạnh liên kết vùng, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, tham gia thương mại điện tử xuyên biên giới và giảm chi phí logistics.

“Chỉ khi doanh nghiệp có đủ nội lực, chúng ta mới có thể tiến sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, không bị lệ thuộc vào một vài thị trường truyền thống”, Bộ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Cuối cùng, nhiệm vụ được giao cho các đơn vị thuộc Bộ Công Thương không chỉ là triển khai, mà còn là đổi mới toàn diện cách tiếp cận xúc tiến thương mại. Cục Xúc tiến thương mại sẽ chủ trì tổ chức các chương trình quy mô lớn tại những thị trường trọng điểm như EU, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc; đồng thời với việc khai phá các thị trường ngách. Tất cả nhằm đảm bảo rằng, mỗi cơ hội thị trường đều được khai thác hiệu quả nhất, biến thách thức thành đòn bẩy cho một Việt Nam vững vàng hơn trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Tất cả những nỗ lực này đều hướng tới một mục tiêu rất cụ thể: Tăng trưởng xuất khẩu năm 2025 đạt 12%, tương đương hàng chục tỷ USD giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Đây không chỉ là một con số mang tính kỹ thuật, mà là thước đo cho năng lực phản ứng linh hoạt của doanh nghiệp, hiệu quả của chính sách và sức mạnh của sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước - hiệp hội - doanh nghiệp - hệ thống Thương vụ.

Trong bối cảnh thế giới còn nhiều bất ổn, con đường phía trước chắc chắn không bằng phẳng. Nhưng với tinh thần chủ động, liên kết chặt chẽ và hành động quyết liệt, mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 12% không chỉ khả thi, mà còn là bước đệm quan trọng để Việt Nam vững vàng bước vào giai đoạn phát triển bứt phá từ năm 2026, khẳng định vị thế quốc gia xuất khẩu năng động, thông minh và bền vững trên bản đồ kinh tế toàn cầu.

Trong bối cảnh "sóng to gió lớn", chỉ có sự chủ động, đoàn kết và đổi mới mạnh mẽ mới có thể đưa con tàu xuất khẩu của Việt Nam "vượt sóng ra khơi", vươn tới những thị trường rộng lớn hơn, mạnh mẽ hơn - mở đường cho giai đoạn phát triển đột phá sắp tới.

09:36 12/09/2025