Đa dạng hóa sinh kế, tạo nền tảng giảm nghèo bền vững

Giai đoạn 2021-2025, Phú Thọ triển khai 7 dự án thành phần thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững gồm: hỗ trợ phát triển hạ tầng kinh tế-xã hội vùng huyện nghèo; đa dạng hóa sinh kế và phát triển mô hình giảm nghèo; hỗ trợ phát triển sản xuất và cải thiện dinh dưỡng; phát triển giáo dục nghề nghiệp và việc làm bền vững; hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo; truyền thông và giảm nghèo về tiếp cận thông tin; nâng cao năng lực và giám sát đánh giá chương trình.

Về kết quả cụ thể, hơn 7.800 lao động nghèo và cận nghèo được tư vấn, định hướng nghề nghiệp; trong số đó có 6.000 người tìm được việc làm ổn định. Tỷ lệ hộ nghèo vùng dân tộc thiểu số và miền núi giảm bình quân 1,3 điểm phần trăm mỗi năm. Đáng chú ý, 100% hộ nghèo, hộ cận nghèo được tham gia bảo hiểm y tế; tỷ lệ trẻ em nghèo đi học đúng độ tuổi đạt gần 97%; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể thấp còi giảm xuống còn 13,5%.

Về hạ tầng và nhà ở, trong giai đoạn 2021-2025 tỉnh đã đầu tư 765 công trình thiết yếu, xây dựng 36 trường phổ thông dân tộc nội trú và bán trú, triển khai 336 mô hình giảm nghèo về trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và hỗ trợ phát triển 200 dự án sản xuất cho gần 5.000 hộ. Ngân hàng Chính sách Xã hội tỉnh với mạng lưới phủ kín 100% thôn xóm qua 20 chương trình cho vay ưu đãi đã hỗ trợ hơn 40.000 hộ thoát nghèo, xây dựng 100.000 công trình nước sạch và vệ sinh môi trường, hỗ trợ hơn 80.000 học sinh, sinh viên nghèo vay vốn học tập.

Tỉnh cũng thúc đẩy mạnh mẽ phong trào xây dựng nông thôn mới: tính đến tháng 9/2025, có 84/133 xã (63,2%) đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 3 xã đạt chuẩn nâng cao và 525 thôn trở thành thôn kiểu mẫu.

Về vốn tín dụng và hỗ trợ sinh kế, Phú Thọ cam kết đảm bảo 100% hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo có nhu cầu và đủ điều kiện được vay vốn tín dụng ưu đãi; 100% người trong các hộ này được hỗ trợ mua bảo hiểm y tế. Đến hết tháng 8/2025, doanh số cho vay đạt hơn 3.548 tỷ đồng, với gần 57.500 lượt hộ nghèo, cận nghèo và đối tượng chính sách được tiếp cận vốn tín dụng. Tổng nguồn vốn của Ngân hàng Chính sách trên địa bàn tỉnh đạt trên 17.850 tỷ đồng.

Bước sang giai đoạn 2026-2030, Phú Thọ định hướng ưu tiên hỗ trợ sản xuất, đa dạng hóa sinh kế, khắc phục thiếu hụt theo chuẩn nghèo đa chiều. Tỉnh xác định 12 xã vùng cao, vùng sâu có tỷ lệ nghèo trên 35% như Mường Hoa, Tân Mai, Pà Cò, Cao Sơn, Khả Cửu… là trọng tâm ưu tiên. Đồng thời xây dựng chính sách giảm nghèo đặc thù cho 2 nhóm: hộ nghèo không có khả năng thoát nghèo và hộ nghèo còn khả năng thoát nghèo, nhằm phân bổ nguồn lực ngân sách và lồng ghép các chương trình, dự án hiệu quả hơn.

Những kết quả này cho thấy, Phú Thọ đã chuyển từ tư duy hỗ trợ đơn thuần sang tư duy phát triển toàn diện - không chỉ lo “giảm số hộ nghèo” mà còn lo “đời sống người dân được nâng lên”. Việc đa dạng hóa sinh kế và phát triển sản xuất cùng với hạ tầng cơ bản đã tạo nền tảng để hộ nghèo không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên ổn định.

Tuy nhiên, tỉnh cũng nhìn nhận rõ những thách thức. Việc giải ngân vốn một số dự án còn chậm; một số văn bản hướng dẫn thực hiện chương trình chưa kịp thời; cấp cơ sở gặp khó khăn về nguồn lực đối ứng; việc phối hợp giữa các sở, ngành như giữa tín dụng-hỗ trợ-giáo dục-việc làm đôi khi chưa nhịp nhàng. Bên cạnh đó, khu vực vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc vẫn cần hỗ trợ thêm về kỹ năng, thị trường tiêu thụ, hạ tầng và mạng lưới lao động có trình độ.

Để khắc phục, Phú Thọ chú trọng việc nâng cao nhận thức người dân thoát nghèo, khơi dậy tinh thần lao động, vươn lên; tạo cơ chế hỗ trợ mang tính “đi cùng” hơn thay vì chỉ hỗ trợ “cho”. Cùng với đó, tỉnh đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo; tăng cường công tác truyền thông, giám sát nhằm đảm bảo công khai minh bạch, tránh bỏ sót và trùng lắp.