Chuyển đổi số thực chất qua quy trình hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động

Khi người dân thực sự là trung tâm của cải cách

Theo thông tin từ Tổng cục Thuế, kể từ khi chính thức triển khai hệ thống hoàn thuế TNCN tự động toàn trình vào ngày 4/4/2025, tính đến ngày 24/4/2025 (tức là chỉ sau đúng 20 ngày) đã có 452.003 người nộp thuế nộp tờ khai quyết toán thuế có phát sinh đề nghị hoàn thuế.

Trong đó, 187.798 hồ sơ đủ điều kiện để hoàn thuế tự động – chiếm 41,5% số lượng tờ khai đề nghị hoàn – với tổng số tiền được xét hoàn là 884,2 tỷ đồng. Đến thời điểm hiện tại, hệ thống đã phát hành 138.499 lệnh hoàn thuế điện tử, chuyển đến Kho bạc Nhà nước để thực hiện chi hoàn cho người nộp thuế với tổng số tiền là 645,5 tỷ đồng.

Đây là kết quả minh chứng cho hiệu quả thực tế của hệ thống khi đưa vào vận hành. Trước đây, người nộp thuế phải in tờ khai, nộp hồ sơ giấy, chờ xác minh thủ công, chờ thông báo hoàn thuế, rồi tiếp tục chờ tiền về. Giờ đây, quy trình đã được rút gọn tối đa nhờ tận dụng kho dữ liệu thuế tập trung của cơ quan thuế. Việc đối chiếu, xác định điều kiện hoàn thuế được thực hiện hoàn toàn tự động thông qua hệ thống phân tích dữ liệu tích hợp, giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức cho cả người dân lẫn cán bộ thuế.

Trường hợp của chị Minh Phương (Hà Nội) – một người lao động có thu nhập từ hai nguồn – là minh chứng điển hình cho tính hiệu quả và thân thiện của hệ thống hoàn thuế TNCN tự động. Chị chia sẻ rằng, trước đây đã từng e ngại khi tự quyết toán thuế vì cho rằng thủ tục rườm rà, khó hiểu, lại phải đến trực tiếp cơ quan thuế. “Tôi đã có ý định từ bỏ việc hoàn thuế vì mỗi lần mở hệ thống là choáng ngợp với hàng loạt trường thông tin, chưa kể các biểu mẫu, file đính kèm. Nhưng năm nay khi nghe nói có thể hoàn thuế tự động qua eTax Mobile, tôi thử làm theo hướng dẫn. Không ngờ chỉ mất chưa đến 5 phút để kê khai và gửi hồ sơ. Sau đúng 5 ngày làm việc, tiền hoàn thuế đã về tài khoản của tôi,” chị Minh Phương chia sẻ.

Từ những con số mà ngành Thuế cung cấp có thể thấy, hàng trăm nghìn người nộp thuế cũng đang dần hình thành thói quen mới – sử dụng ứng dụng eTax Mobile như một công cụ chính trong tương tác với cơ quan thuế. Từ việc tra cứu thông tin, nộp hồ sơ, đến theo dõi tiến trình hoàn thuế – tất cả đều có thể thực hiện ngay trên điện thoại thông minh. Đó là một thay đổi lớn về cả nhận thức lẫn hành vi của người nộp thuế, và cũng là kết quả tích cực của quá trình chuyển đổi số bền bỉ mà ngành Thuế đang theo đuổi.

Hành trình không ngừng xây dựng hệ thống

Để có được kết quả như hôm nay, ngành Thuế đã phải vượt qua nhiều khó khăn, đặc biệt trong giai đoạn xây dựng và thử nghiệm phần mềm. Trong suốt thời gian qua, đội ngũ phát triển phần mềm đã liên tục làm việc ngày đêm để hoàn thiện các thuật toán, xử lý đồng bộ dữ liệu thuế từ nhiều nguồn khác nhau, đảm bảo tính chính xác và an toàn của hệ thống. Nhiều phiên bản phần mềm đã được cập nhật chỉ trong vòng vài tuần, với hàng loạt đợt kiểm thử người dùng nhằm đảm bảo sự thân thiện, dễ sử dụng.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, điểm nổi bật của ứng dụng này là hệ thống hoàn thuế TNCN tự động được thiết kế theo hướng “hệ sinh thái số mở”, có khả năng tích hợp với các nền tảng thanh toán điện tử, kho bạc, ngân hàng… tạo thành một chu trình liên thông khép kín, giảm thiểu tối đa sự can thiệp thủ công. Chính điều này đã giúp rút ngắn đáng kể thời gian xử lý và thanh toán hoàn thuế – từ vài tuần xuống chỉ còn vài ngày.

Việc áp dụng hoàn thuế tự động không chỉ mang lại lợi ích cho người nộp thuế, mà còn giúp cơ quan thuế tiết kiệm một lượng lớn nhân lực. Trước đây, mỗi mùa quyết toán thuế, hàng nghìn cán bộ thuế tại các chi cục phải căng mình xử lý hồ sơ, xác minh thông tin, đối chiếu dữ liệu. Giờ đây, nhờ hệ thống tự động, phần lớn công việc này đã được thực hiện bởi phần mềm. Nhờ đó, cán bộ thuế có thể tập trung vào những nhiệm vụ chuyên sâu hơn như kiểm tra, giám sát rủi ro, hỗ trợ các trường hợp đặc biệt.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, quá trình triển khai hoàn thuế tự động cũng đang gặp một số vướng mắc. Nhiều trường hợp người nộp thuế không thể hoàn tự động do thông tin tại hồ sơ quyết toán chưa khớp với dữ liệu của cơ quan thuế, hoặc chưa cập nhật đầy đủ tài khoản ngân hàng, địa chỉ email, mã số thuế. Ngoài ra, những người có tình huống thuế đặc thù – như thu nhập vãng lai, thu nhập xuyên biên giới, hoặc ủy quyền quyết toán – vẫn phải thực hiện theo cách truyền thống.

Nhiều ý kiến cho rằng, để hệ thống hoàn thuế tự động thực sự trở thành phổ cập, cần có thêm thời gian để hoàn thiện hạ tầng dữ liệu, cải thiện công cụ kiểm tra tự động, cũng như đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi quyết toán thuế.

Có thể nói, việc triển khai hoàn thuế TNCN tự động là một trong những bước đi then chốt trong lộ trình xây dựng hệ sinh thái thuế số – nơi mọi giao dịch thuế đều được số hóa, minh bạch và kết nối. Đây là tiền đề để ngành Thuế từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền tài chính công hiện đại, đồng hành cùng người dân và doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.

Thành công bước đầu của hệ thống hoàn thuế tự động cho thấy, khi lấy người dân làm trung tâm, mọi cải cách dù phức tạp đến đâu cũng có thể trở nên hiệu quả, thiết thực. Trong thời gian tới, với định hướng tiếp tục hoàn thiện hệ thống, mở rộng phạm vi áp dụng và nâng cao chất lượng dịch vụ thuế điện tử, ngành Thuế hứa hẹn sẽ mang lại nhiều tiện ích hơn nữa cho người dân – đúng với phương châm “thuế là để phục vụ, không phải gây khó khăn”.