Đặt nền tảng thể chế cho bước chuyển chiến lược

Sáng 01/11, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Hội nghị được kết nối trực tuyến với các điểm cầu tại Anh, CH Czech, Hong Kong (Trung Quốc), Indonesia.

Cùng dự có Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hoà Bình; Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc; Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng và lãnh đạo các cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng; lãnh đạo các tổ chức tài chính, tập đoàn, ngân hàng, doanh nghiệp, quỹ đầu tư, công ty luật, kiểm toán trong nước và quốc tế.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của việc hình thành một trung tâm tài chính có khả năng kết nối sâu với thị trường khu vực và toàn cầu.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế toàn cầu biến động khó lường, sức ép cạnh tranh thu hút dòng vốn quốc tế gia tăng, Việt Nam cần chủ động tận dụng thời cơ, thúc đẩy các cải cách thể chế tài chính nhằm gia tăng năng lực cạnh tranh và nâng tầm vị thế quốc gia. Việt Nam hiện được đánh giá là điểm sáng với nền tảng vĩ mô ổn định, mức độ hội nhập sâu rộng, lợi thế vị trí địa lý chiến lược và hệ sinh thái công nghệ tài chính đang từng bước hoàn thiện.

“Xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam không chỉ là bước tiến tất yếu để thu hút nguồn vốn quốc tế và thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng, mà còn là một bước đi chiến lược cần được thực hiện quyết liệt nhưng cẩn trọng, bảo đảm vừa tạo đột phá, vừa duy trì ổn định, an toàn cho hệ thống tài chính quốc gia.”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định.

Để hiện thực hóa mục tiêu, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 222/2025/QH15, đặt nền tảng pháp lý quan trọng cho việc hình thành Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về Trung tâm tài chính quốc tế, đồng thời giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng Nghị định về thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế, văn bản có tính chất “khung pháp lý nền tảng” để triển khai mô hình trung tâm tài chính hiện đại, tuân thủ chuẩn mực quốc tế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh, Nghị định này không chỉ mang tính hướng dẫn thi hành, mà phải “có tầm vóc như một đạo luật khung”, quy định rõ cấu trúc quản trị, cơ chế vận hành, giám sát, cũng như thiết kế các ưu đãi và chuẩn mực quản lý rủi ro phù hợp với thông lệ toàn cầu. Mục tiêu là thiết lập khuôn khổ pháp lý đủ mạnh, nhất quán, tạo niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư quốc tế và đảm bảo tính bền vững cho thị trường.

Theo Bộ trưởng, quá trình xây dựng Nghị định đang được triển khai với tinh thần cầu thị, huy động tối đa trí tuệ của các cơ quan hoạch định chính sách, chuyên gia trong nước và quốc tế. Bộ Tài chính đã tham vấn rộng rãi, tổng hợp ý kiến các bộ, ngành, địa phương, đồng thời mời chuyên gia từ các trung tâm tài chính hàng đầu như Singapore, Dubai, London, Frankfurt và Astana để học hỏi mô hình quản trị, khung pháp lý, cơ chế giám sát hiện đại.

“Bất kỳ kiến nghị nào giúp khung chính sách tiệm cận thông lệ tốt, phù hợp điều kiện Việt Nam đều được xem xét nghiêm túc. Chúng ta học hỏi có chọn lọc, nhưng quyết tâm xây dựng mô hình mang dấu ấn riêng, bảo đảm tính chủ quyền và đặc thù quốc gia”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.

Tìm mô hình tối ưu cho trung tâm tài chính theo chuẩn quốc tế

Một trong nội dung trọng tâm được thảo luận tại Hội nghị là mô hình tổ chức và cơ chế vận hành Trung tâm Tài chính quốc tế. Bộ Tài chính đã nghiên cứu 4 phương án mô hình cơ quan điều hành và giám sát tại 2 địa điểm TP. Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh, đồng thời xem xét vai trò điều phối của Trung ương khác nhau. Mỗi phương án có các ưu điểm, thách thức về quản trị, tốc độ triển khai, tính nhất quán chính sách và năng lực giám sát.

Phương án thứ nhất, thành lập 02 Cơ quan điều hành, 02 Cơ quan giám sát thuộc Ủy ban nhân dân 02 thành phố là TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng, phát huy vai trò chủ động của địa phương, giúp khởi động nhanh và thử nghiệm cơ chế mới, phù hợp tinh thần phân cấp.

Phương án thứ hai, thành lập một Cơ quan điều hành, một Cơ quan giám sát thuộc Trung ương; tập trung về một đầu mối Trung ương đảm bảo tính thống nhất, minh bạch và chuyên nghiệp.

Phương án thứ ba, thành lập 02 Cơ quan điều hành, 02 Cơ quan giám sát thuộc địa phương, dưới sự điều phối của Ban Chỉ đạo quốc gia giai đoạn 2025-2030, từng bước hoàn thiện thể chế, nhân lực, thử nghiệm cơ chế vận hành. Sau năm 2030, khi Trung Tâm Tài chính quốc tế đã vận hành ổn định thì chuyển dần sang Phương án 2 (thành lập Cơ quan Trung tâm Tài chính quốc tế độc lập, có thẩm quyền thống nhất và vị thế pháp lý đủ mạnh để quản lý toàn diện, bảo đảm tính minh bạch, chuyên nghiệp và hội nhập quốc tế).

Quá trình chuyển đổi sẽ được luật hóa bằng Luật Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam, đồng thời hợp nhất hai cơ quan điều hành địa phương thành các văn phòng đại diện thuộc Cơ quan Trung tâm Tài chính quốc gia.

Phương án thứ tư, thành lập 02 Cơ quan điều hành thuộc 02 địa phương và một Cơ quan giám sát thuộc Trung ương.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết các phương án sẽ tiếp tục được tiếp thu ý kiến chuyên gia, định chế tài chính toàn cầu và doanh nghiệp để lựa chọn mô hình tối ưu, bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả, phù hợp pháp luật và thông lệ.

Trọng tâm trong giai đoạn tới là hoàn thiện Nghị định trong tinh thần “đột phá nhưng an toàn”, nhằm sớm đưa Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam vào hoạt động, đáp ứng chỉ đạo của Chính phủ và kỳ vọng của cộng đồng tài chính quốc tế. Bộ Tài chính cam kết đồng hành cùng các cơ quan liên quan, để xây dựng Nghị định một cách công phu, thận trọng và toàn diện

“Sự hợp tác quốc tế, cùng với quyết tâm và trách nhiệm trong nước, sẽ giúp chúng ta xây dựng được một Nghị định có chất lượng cao, khả thi và mang tầm nhìn chiến lược, làm nền tảng vững chắc cho quá trình hình thành và phát triển Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam”, Bộ trưởng nhấn mạnh.