Khảo sát Doanh nghiệp gia đình 2025 của PwC cho thấy các doanh nghiệp Việt Nam đang tăng trưởng mạnh hơn trung bình toàn cầu, với 75% ghi nhận doanh thu tăng và 41% đạt mức hai chữ số.
Doanh nghiệp gia đình là loại hình doanh nghiệp được thành lập, hoạt động theo pháp luật doanh nghiệp, với những thành viên trong một gia đình sẽ là những người nắm giữ hầu hết số lượng vốn điều lệ hoặc cổ phần của công ty để có thể quyết định cơ cấu thành viên Hội đồng quản trị.
PwC Việt Nam vừa công bố Khảo sát Doanh nghiệp Gia đình 2025, thuộc nghiên cứu toàn cầu với sự tham gia của 1.325 doanh nghiệp tại 62 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có 32 đại diện từ Việt Nam.
Theo khảo sát, chỉ 25% doanh nghiệp gia đình trên thế giới đạt tăng trưởng hai chữ số trong năm vừa qua, giảm mạnh so với mức 43% của năm 2023. Tuy nhiên, những doanh nghiệp biết tận dụng sự linh hoạt và có chiến lược định hướng mục tiêu rõ ràng đang có kết quả hoạt động vượt trội hơn so với các doanh nghiệp khác.
 |
| Nguồn: Khảo sát Doanh nghiệp Gia đình Lần thứ 12 - Báo cáo Việt Nam |
Tại Việt Nam, doanh nghiệp tư nhân và gia đình được xem là trụ cột của nền kinh tế, đang đối mặt với thách thức ngày càng lớn về cân bằng giữa truyền thống và đổi mới.
Ông Mai Viết Hùng Trân - Tổng Giám đốc PwC Việt Nam nhận định, doanh nghiệp gia đình Việt Nam đang đứng trước thời khắc mang tính bước ngoặt, nên để nắm bắt cơ hội, doanh nghiệp gia đình cần vượt ra khỏi các mô hình truyền thống và áp dụng những chiến lược tiên phong, chú trọng chuyển đổi số, phát triển bền vững và xác định rõ mục tiêu để kiến tạo di sản cho thế hệ tiếp theo.
Kết quả khảo sát cho thấy doanh nghiệp gia đình Việt Nam thể hiện khát vọng tăng trưởng mạnh hơn mặt bằng chung toàn cầu.
Khoảng 75% doanh nghiệp trong nước tham gia khảo sát ghi nhận tăng trưởng doanh thu trong năm tài chính vừa qua, cao hơn đáng kể mức 57% toàn cầu. Đáng chú ý, 41% doanh nghiệp đạt tăng trưởng hai chữ số, cao hơn nhiều so với tỷ lệ 25% ở phạm vi toàn cầu.
Trong 2 năm tới, 31% lãnh đạo Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng “nhanh chóng và mạnh mẽ”, gần gấp đôi tỷ lệ 16% của thế giới.
Dù vậy, tham vọng này đi kèm tâm thế thận trọng. Có đến 69% doanh nghiệp trong nước ưu tiên chuyển đổi số, song phần lớn mới tập trung vào tối ưu hóa hoạt động hiện tại thay vì tái thiết lập toàn diện mô hình kinh doanh. Công nghệ, đặc biệt là AI, được đánh giá là cơ hội lớn nhất nhưng đồng thời cũng là rủi ro đáng kể khi đưa vào triển khai.
 |
| Nguồn: Khảo sát Doanh nghiệp Gia đình Lần thứ 12 - Báo cáo Việt Nam |
Sự linh hoạt cũng được các doanh nghiệp gia đình Việt Nam đánh giá cao. 72% lãnh đạo cảm thấy doanh nghiệp của họ linh hoạt, song cấu trúc quản trị lại chưa theo kịp kỳ vọng. 47% hội đồng quản trị chỉ gồm thành viên gia đình, cao hơn mức 33% toàn cầu. Chỉ 6% có hiến pháp gia đình, thấp hơn nhiều so với mức 26% toàn cầu và chỉ 22% có thỏa thuận cổ đông chính thức, so với 48% trên thế giới.
Theo PwC, sự thiếu vắng tiếng nói đa dạng và góc nhìn chuyên môn bên ngoài ngành hạn chế tầm nhìn chiến lược và làm chậm quá trình ra quyết định. Do vậy, các doanh nghiệp cần chuẩn hóa khung quản trị và chuyên nghiệp hóa đội ngũ lãnh đạo bằng cách bổ nhiệm thành viên độc lập có kinh nghiệm trong ngành.
Một lợi thế nổi bật của doanh nghiệp gia đình là sở hữu nguồn vốn dài hạn. Tuy nhiên, dù 91% lãnh đạo doanh nghiệp ưu tiên khả năng chống chịu dài hạn và 72% chú trọng đổi mới, phần lớn chiến lược đầu tư vẫn mang tính ngắn hạn, tránh rủi ro và tập trung vào cải tiến từng bước.
Việc thiếu các khoản đầu tư lớn vào công nghệ hay phát triển bền vững có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng. Báo cáo nhấn mạnh nhu cầu chuyển từ tư duy bảo toàn vốn sang tạo giá trị, phân bổ nguồn lực cho chuyển đổi số, ESG và công nghệ mới, đồng thời chuẩn hóa triết lý đầu tư và phát huy vai trò của văn phòng gia đình như động cơ đổi mới.
